Fotoğraf çekimi sırasında 3 faktörün doğru şartlarda bir araya gelmesi gerekmektedir. Bu üçlüden biri Enstantane’dir.
Estantene Nedir?
Fransızca’da (instantané) bir anlık, ansızın” anlamına gelmektedir. Fotoğrafçılıkta karşılığı ise diyaframdangeçen ışınların ne kadar süreyle sensörde kalacağını kontrol eden sisteme estantane denilmektedir. Yani fotoğraf çekmek için düğmeye (deklanşöre) bastığımızda ışığa duyarlı alanın ışığı aldığı süredir. Makinalarımızdadiyaframın hemen yanında görüntülenir. Sol taraftaki modlarda ise S Modu (shutter mode) olarak karşılık bulur.
Makinanızı S moduna alıp sağ taraftaki tekerleği çevirerek estantane değerini değiştirebilirsiniz.
Enstantane Hangi Değerleri Alır?
Enstantanede çeşitli hızlar vardır 30 sn ile başlar 1/8000 e kadar devam eder.
1 saniyenin altındaki değerler 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/8000
1 saniye üzerindekiler ise 2, 4, 8, 15, 30 değerini alır.
Bu değerlerin her bir atlayışı, diyafram ve ISO gibi şartlar aynıyken, iki kat ışık pozlamak demektir.
1/1000 demek saniyenin binde biri demektir. Yani bu kadar bir sürede ışık düzeneği açılıp kapanır. Göz kırpmasının saniyenin 20’de biri hızında olduğunu düşünürseniz 1/1000 in ne kadar hızlı bir enstantanedeğeri olduğunu daha kolay anlayabilirsiniz.
Enstantane Fotoğrafı Nasıl Etkiler?
1/125, 1/250,1/800 gibi değerleri yüksek hızlı objeleri dondurmak için kullanabiliriz.
Daha düşük hızları 1/30 1/20 1/15 1/10 gibi hızları ise düşük ışık şartlarında çekim yapmak için kullanmalıyız.
Koşan bir insanın fotoğrafını 1/10 gibi bir enstantaneyle çekersek hareket netsizliği söz konusu olur. Ne olur ne olmaz diye en yüksek enstantane hızında çekim yapmakta yanlıştır. Çünkü eğer ortamda az ışık varsa örneğin 1/2000 gibi enstantane hızında içeriye daha az ışık gireceği için fotoğrafınızda poz kaybı olacak ve fotoğrafınız koyu renk çıkacaktır.
Makinalarını otomatik modda kullanan kişiler en çok hareketli obje çekimlerinde yanılırlar. Çünkü makina hiçbir zaman çekeceğiniz objenin hızını ve hareketini tahmin edemez bu nedenlede doğru birenstantane değeri veremez. Çekim yapacağınız zaman hareketi kontrol etmek istiyorsanız kameranızı mutlaka S Moduna alın.
Az ışıkta hareketleri dondurmak çok güç olabilir. Bunu önlemek için ya ISO değerini yükselteceksiniz ya da ekstra ışık kaynaklarıyla çekeceğiniz objeyi beslememiz gerekmektedir. Aşağıdaki örnekte diyafram ve ISOsabit tutulmuş sadece enstantane değerleri değiştirilmiştir. Düşük enstantanedeki ışık ve obje netliği ile yüksek enstantane arasındaki ışık ve obje netliği rahatlıkla gözlenebilmektedir.
Diyafram Nedir ve Fotoğrafı Nasıl Etkiler?
Diyafram Nedir?
Objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette aynanın üzerine geleceğini kontrol eden sisteme diyaframdenir. Diyafram objektifin içerisinde ve genellikle merkezindedir. İngilizce Aperture (açıklık) kelimesiyle ifade edilir. Nikon makinalarımızda A modu (diyafram öncelikli mod) ile karşımıza çıkar. Diyaframı bir evin penceresindeki jaluzi perde gibi düşünebilirsiniz. Jaluzi kapalı ya da kısıksa evin içine o kadar az ışık girer. Jaluzi ne kadar çok açık olursa evin içine o kadar çok ışık girer. Açıklık ne kadar fazlaysa ortamdaki ışık o kadar çabuk toplanarak aynaya ulaşır. Bu durum aynı zamanda ışığın az olduğu ortamlarda daha etkili fotoğraf çekmemizi sağlar.
Diyafram Hangi Değerlerle Gösterilir?
Diyafram f değeri ile ifade edilir. f 1.0- f 1.2 – f1.4 – f1.8 – f2 – f2.8 – f4 – f5.6 – f8 – f11 – f16… gibi değerler alır. Her değer artışında makineye giren ışık miktarı bir önceki miktarın yarısına iner. Yani sayı büyüdükçe diyafram açıklığı azalır. Aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi düşük f değerinde diyafram bıçaklarının açıklığından dolayı içeri daha fazla ışık girecektir. Aşağıdaki örnekte f/16 da en az ışık girecektir.
Diyafram Fotoğrafı Nasıl Etkiler?
Diyafram sadece ışık miktarını ayarlamaz. Oluşan görüntüyüde doğrudan etkiler. Sensöre ne kadar az ışık düşerse Örneğin açık diyafram (küçük f değeri ) odaklama yaptığımız bölge netken, geriye kalan alanların bulanık olmasına neden olur. Bu durum aynı zamanda fotoğraftaki konunuzun daha belirgin olmasını sağlar. Yani netlemiş olduğunuz konu diğer alanlardan tamamen ayrılır (lensinizin özelliklerine ve konuya olan uzaklığınıza göre bu etki değişir). Tam tersi olarak fotoğrafınızda daha geniş bir alanın net çıkmasını istiyorsanız f değerini yükseltmemiz (büyük f değeri) gerekecektir (Örneğin manzara çekimlerinde). Nikonfotoğraf makinanızı A moduna aldıktan sonra tekerlek yardımıyla diyafram açıklığı değiştirilebilir(diğer modlara ilerleyen konularda değinilecektir).
Diyafram Değerleri Nasıl Okunur?
Lenslerin sahip oldukları bu diyafram değerlerini nasıl okuruz. Nikon 18-105 mm VR Lens f/3.5-5.6G EDkit lensinde bu değerleri açıklayalım.
Kit lensimizin üzerinde f/3.5-5.6 yazmaktadır.
İlk değer yani f 3.5 en küçük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri
İkinci değer f 5.6 ise en büyük odak uzaklığında lensimiz sahip olduğu en küçük f değeri‘ni ifade etmektedir.
Eğer nikon 50mm f /1.4 gibi sabit odak uzaklıklı bir lensiniz varsa, tek bir odak uzaklığı olduğu için o odak uzaklığındaki en geniş diyafram değeri yani en küçük f değeri lensin üzerinde yazmaktadır.
Kaynaklar (İlgili Konunun Orjinal Kaynağı İçin Konuya Tıklayınız.):
• Enstantane Nedir ?
• ISO Nedir ?
• Diyafram Nedir ?